Zore Vinoqradova
| Zore Vinoqradova | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 17 (30) noyabr 1916 |
| Vəfat tarixi | 18 may 1989 (72 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | bioloq |
| Elmi dərəcəsi |
|
Zore Vinoqradova (17 (30) noyabr 1916 – 18 may 1989, Odessa)[1] — Sovet bioloqu. Biologiya elmləri doktoru (1958).
Bioqrafiyası
[redaktə | mənbəni redaktə et]17 noyabr 1916-cı ildə Feodosiya vilayətinin Kulçora kəndində kəndli ailəsində anadan olmuşdur. Atası 1938-ci ildə repressiyaya məruz qalmış və əmək islah düşərgədə dünyasını dəyişmişdir[2].
Zore ilk təhsilini kənd məktəbində alır. 12 yaşında Feodosiya internat məktəbinə daxil olur. Daha sonra fəhlə məktəbini bitir. Sonra Krım Pedaqoji İnstitutunun tələbəsi olur. 1937-ci ildə "müəllim" ixtisasına yiyələnərək Krım tatar məktəbində müəllim və Sudakdakı orta məktəbdə kimya müəllimi işləmişdir[3].
Konstantin Vinoqradovun dəvəti ilə 1938-ci ildə Qara-Dağ bioloji stansiyasında tədqiqatçı olur[4]. Sonra onunla evlənir və bu soyadını alır.
Böyük Vətən müharibəsi dövründə Ufaya təxliyə edilir. Evakuasiyadan qayıdaraq Qara-Dağ stansiyasında işə davam edir. 1947-ci ildə namizədlik dissertasiyasını müdafiə edir[5]. 1953-cü ildə Odessa şəhərində Ukrayna SSR Elmlər Akademiyası Hidrobiologiya İnstitutunun bioloji stansiyasında işə başlayır. 1958-ci ildə "Qara dəniz balıqlarında qaraciyərində A vitamini" adlı doktorluq dissertasiyasını müdafiə edərək biologiya elmləri doktoru olur. 1964-cü ildən Cənubi Dənizlərinin Biologiyası İnstitutunun Odessa filialının əməkdaşı işləyir. Burada biokimya şöbəsinə rəhbərlik edir. Odessa Universitetinin Biologiya fakültəsində xüsusi bir kurs keçirmişdir.
18 may 1989-cu ildə dəfn olunduğu Odessada dünyasını dəyişir.
Ailəsi
[redaktə | mənbəni redaktə et]Əri - Konstantin Aleksandroviç Vinoqradov (1902-1990) - Sovet dəniz bioloqu və ixtiyoloqu, biologiya elmləri doktoru, professor. Cütlük 1940-cı ildə evlənmişdir. Evakuasiya zamanı uşaqları (bir qızı və bir oğlu) dünyaya gəlmişdir. Oğlu - Aleksandr Vinoqradov (1942-ci il təvəllüdlü) - hidrobioloq. Biologiya elmləri doktoru[6].
Elmi fəaliyyəti
[redaktə | mənbəni redaktə et]Xüsusilə Qara dənizdəki dəniz orqanizmlərinin ekoloji biokimyasını və onurğasızların kimyəvi tərkibini öyrənmişdir. Qara dəniz balıqlarında bir "qabıq dəyişdirməni" kəşf etmişdir.
100-dən çox elmi məqalənin müəllifidir. Azov, Qara və Xəzər dənizlərindəki "Mikluxo-Maklay" gəmisindəki dəniz ekspedisiyalarının üzvü olmuşdur. 1967-ci ildə Kiyevdəki "Naukova Dumka" nəşriyyatı tərəfindən nəşr olunan "Dəniz orqanizmlərinin biokimyası" əsərinin müəllifidir.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "73 годовщине Победы в Великой Отечественной войне посвящается. Константин Александрович Виноградов и Зорэ Аблякимовна Аблямитова: судьбы, ставшие легендой". Карадагская научная станция им. Вяземского. Официальный сайт. 07.05.2018. 2021-04-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-04-18.
- ↑ Урсу Д. П. Деятели крымскотатарской культуры Arxivləşdirilib 2020-07-02 at the Wayback Machine
- ↑ "Доктор биологических наук Зоре Аблямитова". avdet.org (rus). 2006-11-13. 2020-07-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-30.
- ↑ "Аблямітова Зоре Аблякимівна | Енциклопедія Сучасної України". esu.com.ua. 2020-10-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-06-30.
- ↑ Косенко Юрий. "Зоре Аблямитова – крымскотатарская женщина, ставшая выдающимся биологом". islam.in.ua. 2013-03-21. 2021-04-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-04-18.
- ↑ "esu.com.ua". 2021-04-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-04-18.